Büyüyünce geçer..!

Dünyada yaklaşık iki milyon kronik böbrek yetmezliği olan kişi bulunmaktadır.
Türkiye'de ise bu sayı kırk bin kişi civarında olup her yıl bir milyon kişide yüz kişi artmaktadır.

Böbrek yetmezliği, böbreklerin fonksiyonlarını yitirerek vücudun atık ve zararlı maddeleri idrar yoluyla atamamasıdır. Akut (ani ve genellikle geçici fonksiyon bozukluğu) ya da kronik (geri dönülmez şekilde böbrek fonksiyon bozukluğu) şekilde gelişebilir. Vücudumuzda genellikle iki böbreğimiz vardır, ama sağlıklı tek bir böbrek de gerekli görevleri yerine getirmeye yeterlidir. İki tedavi şekli vardır: diyaliz ve transplantasyon. Diyaliz; hemodiyaliz, yani bir makine aracılığıyla kanın temizlenmesi veya periton diyaliz diye adlandırılan karın zarına yerleştirilen bir kateter aracılığıyla kanın temizlenmesi şeklinde gerçekleşir. Transplantasyon ise, cerrahi bir operasyonla vücuda yeni bir böbrek takılmasıdır.

Erken teşhis ve doğru tedavi kronik böbrek yetmezliğini engellemekte çok önemlidir.

Bu haftaki “Engelsiz Yaşam” köşesinde babam Önder Erdal’ın, bir kronik böbrek hastası olarak hayata bakışını paylaşmak istedim. Bir engelin kişinin hayatını nasıl etkilediği konusunda, uzmanlar dahil herkes fikir sahibidir ama o kişinin kendisi kadar kimse bilgi sahibi olamaz. Babam bu hastalığı, hayatında bir engel olarak değil, hayatının bir parçası olarak kabullenip kaliteli bir yaşam sürdürebilmiştir.

Tüm engel grupları gibi böbrek yetmezliği olan hastalar da yaşadığımız toplumun engellilere yönelik olumsuz yaklaşımlarından payını almaktadır. Böbrek hastaları teşhis konulduğu andan itibaren “engelli” bir yaşama mahkum edilmektedir.

Böbrek hastalarının belirli zamanlarda kanlarının temizlenmesi için girdikleri diyaliz makinesinde geçen saatler, maalesef birçok işveren için olumsuz karşılanan bir durumdur. Bu nedenle çoğu zaman işe girmek istediklerinde yeterli performansı gösteremeyecekleri düşünülerek işe alınmazlar.

Ancak, bizler babam sayesindeki anladık ki, böbrek yetmezliği ile de bir insan herkes gibi bir yaşam sürebilir.

Babam, hayata bakışı nedeni ile şanslı biriydi, şansını kendi yarattı, çünkü ne iş ne de sosyal hayatında yukarıdaki gibi olumsuzluklardan etkilenmedi. O, mesleğine ve ailesine tutkun, öğrencilik yıllarında cemiyet başkanlığı yapmış, siyaset ve sporla aktif olarak ilgilenmiş, mesleği nedeniyle ülke genelinde jeolojik araştırmalarda bulunmuş, hayat dolu ve lider yapılı bir insandı.

Geç teşhis edilmiş, “basit bir idrar yolu enfeksiyonu” olarak değerlendirilmiş ve yanlış tedavi sonucu kronik böbrek yetmezliğine dönen hastalığı, hayatının devamını şekillendirdi.

1975 yılında ilk teşhiste, doktorları kronik böbrek yetmezliğiyle beş yıllık bir ömür biçtiler.

O, hemodiyaliz sayesinde 32 yıl böbrek yetmezliği ile yaşadı.

Bu engelinin yaşantısını değiştirmesine izin vermedi. O’nun gözünde hemodiyaliz bir “antrenman”dı. Bu engeli ile birlikte yaşadığı yıllar boyunca kendi kendini böbrek yetmezliği konusunda da eğitti ve uzmanlaştı. Öyle ki artık diğer hemodiyaliz hastalarına fikir verir, bu alanda her türlü soruları yanıtlar hale geldi.

Mesleğini haftada üç kere verdiği “antrenman” aralarıyla yürüttü. 30 yıl tutkuyla çalıştı ve 57 yaşında emekliye ayrıldı.

Engeli nedeniyle farklı muamelelerden hep kaçındı.

Asla yaşama sevincini kaybetmedi ve hayatla dalga geçmeyi de bildi. 38 yaşında yaşantısına eklenen böbrek yetmezliği ile 70 yaşına kadar dolu dolu yaşadı. 21 Aralık 2007’de onu kaybettiğimizde, geriye herkese gururla anlattığımız engelsiz yaşam anıları bırakmıştı.

O bir oyun kurucuydu:

Kendi kendinin doktoru ol!

Sınırlarını bil!

YAŞA…!

Zorluklar “Büyüyünce geçer..!”


Bilge Erdal
berdal@tai.com.tr

(Bu yazı 30 Nisan 2010 tarihli Cumhuriyet Gazetesi Ankara ekinde yayınlanmıştır.)