Yaşamlarımıza engel koyan bakış açısı ve uygulamalar, maalesef bilim kurumları olan üniversitelerde de geçerliliğini sürdürüyor. Üniversitelerin fiziki koşulların uygunsuzluğunun yanı sıra, engelli öğrencilerin karşılaştığı bazı yaklaşımlar da sıkıntılara neden oluyor. Psikoloji bölümünde okuyan görme engelli bir öğrenciye sen psikolog olamazsın diyen öğretim görevlileri olabiliyor, ya da engelinden dolayı sınav süresi yetmeyenlere öğretmenler kasıtlı olarak ek süre vermiyor. Tekerlekli sandalyede bir öğrenciye asansörsüz binaların üst katlarında ders verilmesi o öğrencinin dışında kimseyi rahatsız etmiyor. 1994 yılında ben ODTÜ’de okurken, firma tanıtım günlerine gelen bir firma mülakatlarda engellileri elediklerini açıkça belirtmişti.
Engelli Öğrencilerle Engelsiz Üniversitelere Doğru Projesi (TIU – Towards Inclusive Universities) bu tür sorunlara çözüm üretmeyi hedefleyen oluşumlardan biri. Temmuz 2008’de başlayan projenin açılışı, 25 Eylül 2008’de Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi’nde gerçekleşen ilk toplantı ile yapıldı. Projenin Ekim 2009’da tamamlanması öngörülüyor.
Proje Koordinatörlüğü’nü Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) üstlenmiş. Proje ortakları, ODTÜ ve Handicap Studie (Yüksek Öğretimde Engelliler üzerine Çalışan Hollanda Uzmanlık Merkezi). Projenin katılımcıları; Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ), Ege Üniversitesi (EÜ), merkezi Ankara’da bulunan Hollanda Yüksek Öğretim Enstitüsü (NIHA) ve Avrupa Uluslararası Eğitim Derneği Dünyada Engellilik Alt Grubu (EAIE Disability Issues Worldwide). YYÜ Engelli Öğrenci Danışma Birimi’ni ilk kuran üniversitelerden biri. NIHA, projenin oluşturulmasında, yurtdışı bağlantıların koordinasyonunda ve projenin yönetiminde rol alıyor.
Hollanda’da bulunan Handicap Studie gibi kurumların varlığının, eğitimin engelsiz olması konusunda önemli bir rolü var. Hollanda’daki üniversite öğrencilerinin % 11-15’i dezavantaj yaratan bir durum yaşadıklarında bu kuruma bildirirken, Türkiye’de veri toplayan üniversitelerde öğrencilerin ancak % 0,1’i sorunlarını bildiriyorlar. Neden? Çünkü elde edilecek bir avantaj yoksa bildirim yapılmıyor. Türkiye için de benzer şekilde sorunların bizzat yaşayanlar tarafından dile getirildiği ve akabinde çözüm yollarının hayata geçirilebildiği bir birime ve sürece büyük ihtiyaç var.
Projenin asıl katılımcıları engelli öğrenciler, çünkü onlar engellilikle ilgili deneyime doğrudan sahipler, düşünülmeyen ya da dikkate alınmayan ihtiyaçlarını ancak kendileri ifade edebilirler. Projede bu öğrencilere liderlik, kendini ifade etme, engelli hakları, sorunları tanımlama ve etkin çözüm üretme gibi konularda bilgi ve deneyim kazandırılacak.
29 Haziran-3 Temmuz 2009 tarihlerinde projenin eğitim faaliyeti Ankara’da gerçekleştirildi. Hollandan’dan gelen 2 eğitmen, Hollanda, Slovenya, Bulgaristan ve Türkiye’den 21 engelli öğrencinin bilgi ve deneyimlerinden faydalanarak, eğitim verdiler. Projenin bu aşamasında, engelsiz üniversiteler konusunda iletişim ve paylaşımın sürekliliğini sağlamak üzere uluslararası elektronik ağ kuruldu. Türkiye’deki üniversitelerde okuyan engelli öğrenciler için de ayrıca bir elektronik ağ mevcut. TIU projesinin bir parçası olarak kurulan bu iletişim ağı Nisan 2009’dan beri aktif kullanılıyor. Türkiye’de okuyan engelli öğrenciler bu oluşuma üye olabilirler.
Sonuç olarak bu proje; izole olan öğrencilerin bireysel çözümlerinden yola çıkılarak genel çözümlerin oluşturulmasını sistematize ve standardize edecek. Asıl amaç ise, proje katılımcılarının bilgi ve deneyimlerini bulundukları üniversitelerde kullanarak, engelsiz üniversite hedefinin sürekliliğini sağlamak.
Proje ile ilgili detaylı bilgiye http://www.tiu.org.tr adresinden ulaşabilirsiniz.
ŞULE TÜZÜL
sule.tuzul@isbank.net.tr
(Bu yazı 7 Ağustos 2009 tarihli Cumhuriyet Gazetesi Ankara ekinde yayınlanmıştır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder