40 yıldır ortapedik engelliyim. Bugün farkettim ki, bu ülkede engelliler ile ilgili yapılan, yıllardır kızdığım sinirlendiğim şeylere artık gülmeye başlamışım. Yumuşadım mı, delirdim mi, umudumu mu kaybettim bilmiyorum. Gün geçmiyor ki Aziz Nesin’i anmayayım.
Yaklaşık 5 yıl önce, 25.02.2004 tarihli resmi gazetede, Karayolları Taşıma Yönetmeliği’nde bir değişiklik yayınlandı: değişiklik yapılan madde "6 yaş ve üzeri tüm yolcuların ayrı koltukta seyahat etmesi zorunlu olup, 6-12 yaş arası çocuklar ile yaş şartı aranmaksızın özürlüler için bilet ücreti yüzde 50 indirimli düzenlenir" diyordu. Bu yönetmelik çıktığında, otobüs firmaları %50 indirimli bilet almak isteyen engelli arkadaşlarımızı nasıl karşıladılar, hadi tahmin edin? Çoğu firma bu değişikliğe uymamak için direndi. Birçok engelli arkadaşım firma görevlileri ile hoş olmayan tartışmalara girmek zorunda kaldılar. Otobüs firmalarını eğitmek ve öğretmek işi yine engellilere düştü, tansiyonun oldukça yükseklere çıktığı çeşitli tartışmaların ardından, zaman içinde birçok firma bu değişikliğe uyum sağladı.
Tam işte birşeyler düzene giriyor diyordum ki, Karayolları Taşıma Yönetmeliği yine değişiverdi. Tarih 11 Haziran 2009: 27255 sayıyla Resmi Gazete'de yayımlanan yeni Karayolları Taşıma Yönetmeliği Madde 57'nin 11'inci bendi, bakın ne diyor:
"6 yaş ve üzeri tüm yolcuların ayrı koltukta seyahat etmesi zorunlu olup, altı ile 12 yaş arası çocuklar ile yaş şartı aranmaksızın en az yüzde 60 oranında özürlü olduğunu belgeleyen kişiler için, bilet ücreti geçerli ücret tarifesi üzerinden yüzde 30 indirimli düzenlenir."
Engelliler konusunda yeterli bilgisi olmayanlar için bu değişikliği şöyle açıklayalım. Özürlü oranı %60’ın üzerinde olan bir kişi, özellikle de ortapedik özürlüler, hareket kabiliyeti oldukça zor, bir otobüse binmek bir yana, özel araçlarla bile şehirler arası yolculuk yapmak konusunda büyük güçlük yaşayacak kişilerdir. Yani oran %60’a çıkarılarak, indirimden faydalanabilecek engelli sayısı neredeyse yok denecek kadar azaltılmıştır. %30 indirim ise, bu oranda bir engellinin evinden otobüs terminaline gelene kadar çekeceği zorluklara değmeyecek bir indirimdir. Maddi durumu uygun değilse, zaten ne otobüse binmeyi tercih eder, ne de başka bir ulaşım yöntemini.
Yanlış anlamalara sebep olmamak için belirtmeliyim. Bir engelli olarak, adı pozitif ayrımcılık bile olsa, engellilere ayrıcalık verilmesinden yana değilim. Ama ne zaman? Koşullar eşitlendiğinde; engelliler de herkes gibi eğitim ve sağlık hizmetlerini alabildiğinde, üniversitesini okuyup, işe girebildiğinde, ekonomik özgürlüğünü kazanabildiğinde, herkes gibi toplumun içinde bir birey olarak yer alabildiğinde, vs...
Bu değişikliğin gerekçesi nedir, kime ne faydası oldu, merak ediyorum. %60’tan az özürlü olan kişilere sağlanan %50 indirim iptal edilince, engellilere mi bir fayda sağlandı, otobüs firmalarına mı? Bu değişikliğin otobüs firmalarının talebi ile yapıldığını düşünmek istemiyorum, işin vicdan kısmını geçtim, çünkü bu değişiklik otobüs firmalarının karlarında ne kadarlık bir artışa sebep olmuş olabilir ki? Üç kuruş için engellileri kim rencide etmek ister ki?...
Bu yazıyı hazırladığım sıralarda, öğrendiğim kadarı ile yönetmelikteki ilgili maddede özürlü oranını %40’a çekmek yönünde çalışmalara başlanmış. Dilerim bu çalışma en kısa zamanda gerçekleşir ve bundan sonra engelliler konusunda bu şekilde bir uygulama ile karşılaşmayız.
ŞULE TÜZÜL
sule.tuzul@isbank.net.tr
(Bu yazı 3 Temmuz 2009 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi Ankara ekinde yayınlanmıştır.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder